In deze folder geeft Spijkenisse Medisch Centrum u algemene informatie over radiotherapie. Wij adviseren u deze informatie goed te lezen. Aanvullingen op deze informatie worden door uw behandelend arts aan u verteld.

Radiotherapie is een plaatselijke behandeling van kanker door middel van bestraling. Deze straling kun je niet zien, niet ruiken en niet voe­len. Het werkt alleen in dat gebied, dat door de stralen wordt getroffen. De straling wordt afgegeven door een bestralingstoestel en dringt van buitenaf door tot de kankercellen. Na de bestraling blijft geen stra­ling achter in het lichaam. U wordt dus niet radioactief. Dit betekent dat zweet, urine, ontlasting, braaksel enzovoort niet besmettelijk zijn. Ze bevatten geen radioactief materiaal.

Waarom radiotherapie?

Kankercellen kunnen minder goed tegen bestraling dan gezonde cellen. De kankercellen gaan dood, terwijl de gezonde cellen zich herstellen. Kankerweefsel bevat meer snel delende cellen dan gezond weefsel. En juist snel delende cellen zijn gevoelig voor bestraling. De behande­ling met bestraling is een aanvullende behandeling. Deze wordt dus gegeven na of in combinatie met een andere behandeling. De combinatie van behandelingen heeft tot doel de kanker te genezen. Be­straling kan worden gegeven na een operatie. Zo wordt voorkomen dat eventueel achtergebleven kankercellen weer uitgroeien tot een gezwel.

Wanneer wordt radiotherapie gegeven?

Na een borstsparende operatie komt u altijd in aanmerking voor aanvullende bestraling op de geopereerde borst. Indien u een borstamputatie heeft ondergaan hangt het van het weefselonderzoek en de grootte van de tumor af of bestraling op de borstwand noodzakelijk is. Indien u een volledige okselklieroperatie heeft ondergaan hangt het van het aantal aangetaste lymfeklieren en de plaats hiervan in de oksel af of u bestraald dient te worden op de oksel.

Wanneer start de radiotherapie?

Indien u niet in aanmerking komt voor een aanvullende behandeling met chemotherapie is het streven om binnen een maand na de operatie te starten met de radiotherapie. Een voorwaarde is wel dat de operatie­wond goed genezen is.

Mocht u wel in aanmerking komen voor een aanvullende behandeling met chemotherapie dan zal deze in de meeste gevallen eerst worden gegeven. De bestraling zal dan gemiddeld 3 weken na de laatste kuur starten.

Waar wordt de radiotherapie gegeven?

Voor de radiotherapie zal de medisch specialist u doorverwijzen naar het Erasmus MC te Rotterdam/Albert Schweitzer Ziekenhuis te Dordrecht. Allereerst krijgt u daar een afspraak met de radiotherapeut (bestralingsarts).

De radiotherapeut stelt samen met u een behandelplan op, aan de hand van eerdere gegevens (röntgenfoto’s, operatie en het ziekteverloop) en een lichamelijk onderzoek. Bij het lichamelijk onderzoek wordt vooral gekeken naar de operatie- en lymfekliergebieden en wordt de andere borst gecontroleerd.

De radiotherapeut bespreekt met u waarom bestraling wordt geadviseerd, hoe het behandelschema eruit ziet en wat de bijwerkingen kunnen zijn. Verder krijgt u uitleg over de technische voorbereiding en de uitvoering van de behandeling.

Lokalisatie

Voorafgaand aan de bestralingen worden de bestralingsvelden bepaald en aangetekend op de huid. Omdat deze lijnen niet altijd goed op de huid blijven staan, worden enkele kleine tatoeage puntjes gemaakt.

Ook worden röntgenfoto’s gemaakt. In sommige gevallen wordt gebruik gemaakt van een fixatiemasker, dat precies over uw borstkas past en dat tijdens de bestraling aan de bestralingstafel wordt bevestigd. Dit masker wordt op maat gemaakt.

Duur van de radiotherapie

Meestal bestaat de behandeling uit een serie van 15 à 20 bestralingen. De bestraling vindt iedere werkdag plaats en de behandeling duurt in totaal 3 à 4 weken. De bestraling duurt ongeveer één minuut per bestralingsveld. In de periode van de bestraling zult u ook een paar keer een polikliniekafspraak bij de radiotherapeut (bestralingsarts) hebben. Tijdens deze afspraken krijgt u, indien nodig, aanvullende informatie.

Bijwerkingen radiotherapie

Bestraling kan bijwerkingen hebben, maar niet iedereen heeft hier last van. Hoe snel bijwerkingen optreden en hoe snel die weer verminderen verschilt van persoon tot persoon. In een aantal gevallen zullen blijvende veranderingen aan de borst voorkomen.

De meest voorkomende bijwerkingen zijn:

• Huidproblemen – de huid kan rood en gevoelig worden. Naarmate de bestraling vordert kan de huid donkerder worden en gaan vervellen;
• Zwaarte en gevoeligheid van de borst – de borst kan vocht vasthouden, warm aanvoelen en gevoelig worden;
• Stugger en steviger aanvoelen van de borst – deze bijwerkingen kunnen na de bestraling verdwijnen maar kunnen ook blijvend zijn;
• Af en toe stekende pijn in de onderliggende borstwand; dit is meestal van tijdelijke aard;
• Vermoeidheid - dit komt omdat het lichaam energie gebruikt om de gezonde cellen weer te herstellen. Daarnaast kan ook de dagelijkse gang naar het ziekenhuis vermoeidheid met zich meebrengen. (NB: De meeste zorgverzekeringen vergoeden een ziekentaxi).

Huidverzorging

De radiotherapeut zal u adviezen geven over de huidverzorging tijdens de bestraling. Enkele tips zijn:

• Gebruik geen zeep, deodorant of bodymilk op de bestraalde huid;
• Dep uw huid droog met een handdoek in plaats van droog wrijven;
• Ga niet in de zon met de bestraalde huid;
• Verzorg uw huid 3 maal daags met ongeparfumeerd talkpoeder;
• Gebruik geen pleisters.

Na afloop van de bestraling krijgt u een controle afspraak met de radio­therapeut. Controle afspraken vinden afwisselend plaats met de radio­therapeut, chirurg en (eventueel) de internist-oncoloog. Verder informatie over radiotherapie kunt u vinden in de folder ‘radio­therapie’ van het KWF.

Neemt u voor vragen, meer informatie of het afmelden van een afspraak contact op met polikliniek Oncologie. De polikliniek is bereikbaar op 0181-65 81 60 of via de BeterDichtbij app. Raadpleeg de website www.spijkenissemc.nl voor actuele openingstijden. Buiten kantooruren kunt u contact opnemen via het algemene telefoonnummer 0181-65 88 88.