In deze folder geeft Spijkenisse Medisch Centrum u algemene informatie over vrouwen die een sterilisatie overwegen. Wij adviseren u deze informatie goed te lezen. Aanvullingen op deze informatie worden door uw behandelend arts aan u verteld.

Weet u zeker dat u geen kinderen meer wilt krijgen? Dan kunt u een sterilisatie overwegen. Een sterilisatie is een operatie waarbij de gynaecoloog beide eileiders afsluit. Het eitje kan zo niet meer worden bevrucht. De ingreep wordt gedaan met een kijkoperatie via de buik. Uw hormonen en seksuele gevoelens blijven hetzelfde. U hebt nog een kleine kans op een zwangerschap. Het is moeilijk of onmogelijk om een sterilisatie ongedaan te maken. Alle vormen van anticonceptie hebben voor- en nadelen. Zo ook een sterilisatie. Bedenk wat deze voor- en nadelen voor u betekenen als u een sterilisatie overweegt.

Wat is een sterilisatie?

Bij een sterilisatie sluit de gynaecoloog beide eileiders af. Als de eileiders dicht zijn, kunnen de zaadcellen de eicel niet meer bereiken. Dan kunt u niet meer zwanger worden. De eileiders zorgen voor het transport van het bevruchte eitje naar de baarmoeder. De eierstokken laten eitjes rijpen en maken vrouwelijke hormonen. Bij een sterilisatie blijven de eierstokken normaal werken. Na een sterilisatie kan een eitje niet meer door de eileider gaan. Na de eisprong komt het met wat vocht in uw buikholte terecht. Uw lichaam ruimt dit op.

Laparoscopische sterilisatie

De sterilisatie kan via de buik met een kijkoperatie worden gedaan. Via kleine openingen in de buik brengt de gynaecoloog de instrumenten in en plaatst clipjes op of ringetjes om de eileiders of brandt de eileiders dicht. Dit heet een laparoscopische sterilisatie. Laparoscopie betekent letterlijk: in de buik kijken.

Definitieve vorm van anticonceptie

Het is moeilijk of niet mogelijk om een sterilisatie ongedaan te maken. Daarom noemen we sterilisatie een definitieve vorm van anticonceptie. Anticonceptie betekent letterlijk: tegen bevruchting. Anticonceptie beschermt u tegen een zwangerschap als u gemeenschap hebt. Andere vormen van anticonceptie zijn de anticonceptiepil (de pil), het condoom en een spiraaltje.

Voor- en nadelen van sterilisatie

Voordelen van een sterilisatie

• Uw anticonceptie is geregeld, u hoeft er niet meer over na te denken;
• U gebruikt geen hormonen, uw eierstokken maken hormonen op een natuurlijke manier;
• De kans op zwangerschap is klein.

Nadelen van een sterilisatie

• U hebt een kans op een complicatie van de ingreep;
• Als u spijt krijgt, is het niet mogelijk of moeilijk om een hersteloperatie te laten doen;
• U hebt een aanvullende verzekering nodig, een sterilisatie zit niet in het basispakket.

Kans op zwangerschap

Bij alle vormen van anticonceptie is er een kans op een zwangerschap, ook bij sterilisatie. De kans op een zwangerschap is klein.

Sterilisatie bij vrouwen

Na een laparoscopische sterilisatie worden 2 tot 5 per 1.000 vrouwen zwanger. Soms gaat de clip van de eileider af, ook als deze goed is geplaatst. De eileiders kunnen soms weer aan elkaar groeien en opnieuw een doorgang maken. De gynaecoloog kan de eileiders ook helemaal verwijderen. Dan is een zwangerschap bijna niet meer mogelijk. Deze operatie is wel uitgebreider.

Sterilisatie bij mannen

Na sterilisatie bij mannen worden 0,5 tot 1 per 1.000 vrouwen zwanger.

Andere vormen van anticonceptie

Bij de pil worden 3 per 1.000 vrouwen zwanger bij één jaar gebruik (als u geen pillen vergeet). Bij het koperspiraaltje is dit 1 tot 10 per 1.000 vrouwen per jaar. Bij het hormoonspiraaltje is dit 1 tot 2 per 1.000 vrouwen per jaar. Is de kans op een zwangerschap bij pilgebruik 3 per 1.000 vrouwen per jaar? Dan betekent dit dat in een groep van 1.000 vrouwen er 3 per jaar zwanger worden als zij de pil gebruiken. Deze cijfers zijn niet direct te vergelijken met de cijfers die we bij sterilisatie gebruiken. Bij sterilisatie weten we wat de kans op een zwangerschap is per vrouw gedurende haar leven. Dit gaat dus over meer jaren.

Spijt na sterilisatie?

Vrouwen die een sterilisatie laten doen, weten meestal zeker dat zij geen kinderwens (meer) hebben. Maar toch krijgen vrouwen en partners soms spijt. Meestal gaat het om een kinderwens in een nieuwe relatie. Zo’n 6% van de gesteriliseerde vrouwen krijgt spijt.

Wie heeft een grotere kans op spijt?

Hoe jonger u bent, hoe groter de kans is dat u spijt krijgt. Er is een grotere kans op spijt hebt als u alleenstaand bent of als u nog geen kinderen hebt. We adviseren u om geen beslissing te nemen als u onder druk staat. Denk aan relatieproblemen of problemen bij een zwangerschap, zoals een miskraam of een abortus. Emoties kunnen uw beslissing beïnvloeden en dan hebt u later een grotere kans op spijt.

Kans op herstel als u spijt hebt

Heeft u een laparoscopische sterilisatie laten doen en toch een kinderwens? Er is een mogelijkheid om de eileiders te herstellen. Meestal kan dit met een kijkoperatie. Als de operatie goed gaat, heeft u daarna 40 tot 85% kans op een zwangerschap. De kans is het grootst als u ringetjes of clips heeft. Als uw eileiders dicht gebrand zijn, is de kans op een succesvolle operatie kleiner. Na een hersteloperatie heeft u een hoger risico op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap (2%). Een hersteloperatie is duur en wordt niet vergoed door de verzekering. U kunt ook kiezen voor een IVF-behandeling. De kans op een zwangerschap bij drie behandelingen is gemiddeld zo'n 50%.

Alternatieven

Er zijn verschillende mogelijkheden voor anticonceptie. Kijk voor een volledig overzicht op http://www.thuisarts.nl/anticonceptie.

Sterilisatie bij mannen

Een sterilisatie bij mannen is een kleine ingreep. De uroloog bindt de zaadleiders af en knipt ze door. Dit kan onder plaatselijke verdoving. Sterilisatie bij mannen is ook een definitieve vorm van anticonceptie. Een hersteloperatie is niet eenvoudig. Zo'n 40% van de vrouwen wordt binnen een jaar zwanger als hun partner een hersteloperatie krijgt.

Moeilijke keus?

Welke anticonceptie voor u het best is, is heel persoonlijk. Welke ervaring hebt u al met anticonceptie? Welke voor- en nadelen zijn voor u belangrijk? Hebt u een grotere kans op bepaalde nadelen? In het volgend stuk gaan we dieper in op de beide methoden van sterilisatie. Mogelijk helpt deze informatie u ook bij uw keus.

Hoe gaat een laparoscopische sterilisatie bij vrouwen?

Bij deze methode sluit de gynaecoloog de eileiders af met clips (Filshie clips). Er is een keuze om de hele eileiders weg te halen. Dit verkleint het risico op het krijgen van eierstokkanker op latere leeftijd. Bespreek dit met uw gynaecoloog. De operatie gebeurt op de operatiekamer. U bent onder narcose. Het duurt ongeveer een half uur. Het is een dagbehandeling. Meestal bent u een dagdeel in het ziekenhuis.

Hoe verloopt de ingreep?

De gynaecoloog maakt in de onderrand van de navel een sneetje van ongeveer één cm, door dit sneetje brengt hij/zij een kijkbuis met camera in. U krijgt gas in uw buik, zo ontstaat er ruimte om uw baarmoeder, eierstokken en eileiders heen. U krijgt een tweede sneetje vlak boven het schaambeen bij de bovengrens van het schaamhaar. De gynaecoloog brengt hierdoor het instrument in voor de sterilisatie. Met dit instrument plaatst hij/zij de clips over beide eileiders. Als de gynaecoloog ringen gebruikt, trekt hij/zij een lusje van de eileider door het ringetje. De eileiders zijn op deze manieren meteen afgesloten. De gynaecoloog kan ook de eileiders dichtbranden of verwijderen.

Risico’s van de ingreep

Bij een laparoscopische sterilisatie kunnen problemen of complicaties voorkomen. Deze ingreep gebeurt op de operatiekamer onder narcose. De kans op (ernstige) complicaties is niet groot. Met een laparoscopische sterilisatie is meer dan 40 jaar ervaring.

Risico’s laparoscopische sterilisatie

De volgende complicaties of problemen kunnen bij een laparoscopische sterilisatie voorkomen:

• Problemen of complicaties door de narcose;
• Beschadiging van darmen, blaas of bloedvaten;
• Infectie;
• Niet lukken van de sterilisatie.

Beschadiging darm, blaas, bloedvat

Tijdens het inbrengen van de instrumenten kan de gynaecoloog de darmen, de blaas of een bloedvat beschadigen. Dit gebeurt bij minder dan 1% van de vrouwen. Zo nodig krijgt u een uitgebreidere buikoperatie. Uw herstel duurt dan langer. Soms is pas na de operatie duidelijk dat er een probleem is. U krijgt advies over wanneer u contact moet opnemen.

Niet lukken van de ingreep of moeilijke sterilisatie

Heeft u verklevingen, dan kan een sterilisatie moeilijk zijn. De gynaecoloog maakt een extra opening voor een derde instrument. Dan lukt het meestal. Bij overgewicht kan het lastig zijn om de instrumenten in te brengen. Dan wordt de opening bij de navel iets groter gemaakt. Als het zo ook niet lukt, kan de gynaecoloog een kleine snede maken, net boven het schaamhaar. Uw gynaecoloog vraagt voor de operatie of u dit goed vindt. Als de eileiders te dik zijn, lukt het niet altijd om een clip te plaatsen. De gynaecoloog kan de eileiders vaak wel dichtbranden. De kans dat een laparoscopische sterilisatie uiteindelijk niet lukt, schatten we op minder dan 1%.

U hebt meer kans op problemen als u

• Gezondheidsproblemen hebt, dit vanwege de narcose;
• Overgewicht hebt (BMI hoger dan 30);
• Een eileiderontsteking of een buikvliesontsteking hebt gehad;
• Een darmoperatie hebt gehad.

Alles op een rij

• Een sterilisatie is een kleine ingreep. Het kan met een kijkoperatie via de buik (laparoscopisch) worden gedaan;
• Sterilisatie geeft betrouwbare anticonceptie;
• U gebruikt geen hormonen;
• Houd er rekening mee dat u natuurlijke menstruaties krijgt. Gebruikt u nu de pil of het hormoon-spiraaltje? Mogelijk krijgt u last van uw menstruaties. Overweeg een alternatief;
• Een sterilisatie is niet of moeilijk ongedaan te maken;
• Twijfelt u nog? Of bent u jonger dan 30 jaar? Of bent u in een emotionele periode? Dan raden we u aan u beslissing uit te stellen en voor andere anticonceptie te kiezen.

Neemt u voor vragen, meer informatie of het afmelden van een afspraak contact op met polikliniek Gynaecologie. De polikliniek is bereikbaar op 0181-65 83 80 of via de BeterDichtbij app. Raadpleeg de website www.spijkenissemc.nl voor actuele openingstijden. Buiten kantooruren kunt u contact opnemen via het algemene telefoonnummer 0181-65 80 88.

De tekst in deze algemene informatiefolder is gebaseerd op de voorlichting van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) www.nvog.nl

Laparoscopisch

Narcose	Ja
Dagopname	Ja
Poliklinisch	Nee
Littekens	Ja
Herstel	Enkele dagen
Direct betrouwbaar	Ja
Controle 3 maanden	Nee
Ingreep lukt niet	<1%
Ervaring met deze ingreep	40 jaar
Complicaties	Kleine kans op beschadiging darmen, blaas, bloedvat, mogelijke buikoperatie
Materiaal	Siliconen, titanium
Grotere kans op problemen als u het volgende heeft gehad	Overgewicht, gezondheidsproblemen, eerdere ingrepen buik, buikinfecties
Kans op zwangerschap	2-5 op 1.000
Toch zwanger?	3 op 10 kans op buitenbaarmoederlijke zwangerschap
Hersteloperatie mogelijk?	Ja, maar moeilijk en kostbaar