Inhoudsopgave

Inleiding	3
Goed voorbereid naar uw zorgverlener	4
De zorgverleners	5
Spreekuur oncologieverpleegkundige	6
Operatieve behandelingen	8
Informatie over opname en operatie	12
Uw behandeling	16
Psychosociale Begeleiding	17
Controle	20
Tot slot	21
Aanvullende informatie	22
Belangrijke telefoonnummers	23
Inloop Borstkanker Vereniging Nederland in het Spijkenisse Medisch Centrum	24

Inleiding

Door middel van deze algemene informatiemap informeert het Spijkenisse Medisch Centrum u zo goed mogelijk over het zorgtraject dat u gaat doorlopen, met de kanttekening dat de precieze invulling van persoon tot persoon kan verschillen. De map probeert duidelijke antwoorden te geven op de mogelijke vragen die u heeft en helpt u weloverwogen keuzes te maken en goed voorbereid mee te beslissen over onderzoeken en behandelingen die de zorgverleners u voorstellen. Deze algemene informatiemap is een ondersteuning van en aanvulling op de mondelinge informatie die u krijgt van uw zorgverleners. Wij adviseren u de informatie zorgvuldig te lezen. Indien voor u van toepassing zullen aanvullingen en/of wijzigingen op deze algemene informatie altijd door uw zorgverleners aan u worden meegedeeld.

Daarnaast hopen we, dat deze informatiemap u enig houvast biedt bij het omgaan met uw ziekte en de gevolgen daarvan. Ook voor uw naasten kan het nuttig zijn deze informatie te lezen. Als zij meer over uw ziekte weten, is samen praten erover misschien makkelijker.

De map is uw persoonlijk eigendom. Het is een ruggensteun voor uzelf, maar ook voor uw zorgverleners. Aan de hand hiervan kunt u zich beter voorbereiden op wat u te wachten staat. Achterin deze map kunt u uw eventuele vragen en/of opmerkingen noteren en bespreken bij uw eerstvolgende bezoek aan uw zorgverleners. Neem de map mee bij elk bezoek aan uw zorgverleners, dan heeft u steeds uw vragen bij de hand en kunt u desgewenst aanvullende informatie invoegen.

Wij wensen u de komende periode veel sterkte toe.

Goed voorbereid naar uw zorgverlener

• Neem iemand mee!
• Twee mensen kunnen meer horen en meer onthouden dan één. Het kan daarom wenselijk zijn dat u samen met een vertrouwd iemand naar de afspraken met uw zorgverleners gaat. Deze persoon kan een steun voor u zijn als het gesprek anders verloopt dan u had gehoopt of verwacht;
• Noteer klachten en vragen en aarzel vooral niet deze te bespreken;
• Neem geen overhaast besluit en vraag bedenktijd of een extra gesprek als u twijfelt over het advies van uw zorgverlener. Informeer naar andere behandel mogelijkheden en naar de eventuele gevolgen, als u het advies niet opvolgt. Ondanks dat een behandeling op korte termijn wel noodzakelijk is, betekent dit niet dat u binnen een paar dagen over een behandeling moet beslissen;
• Vertel duidelijk wat u denkt en/of wilt. Dit is voor zowel uw zorgverlener als uzelf heel verhelderend;
• Herinner uw zorgverlener indien nodig aan die dingen, die voor u belangrijk zijn. Schroom niet om iets twee keer te vragen of te zeggen. Uw zorgverlener ziet elke dag veel patiënten en hij/zij kan niet alles van elke individuele patiënt onthouden;
• Stel uw vragen zodanig dat deze niet alleen met ‘ja’ of ‘nee’ worden beantwoord. Op die manier krijgt u veel meer informatie over wat u mogelijk te wachten staat. Bijvoorbeeld “Hoe zal het gaan met mijn werk?” (open vraag), in plaats van “Kan ik straks nog werken?” (gesloten vraag);
• Zoek een andere zorgverlener wanneer u het gevoel heeft dat u geen goed of prettig contact heeft met hem/haar. Een goed contact met en vertrouwen in uw zorgverlener zijn erg belangrijk;
• Geef aan wanneer u klachten heeft of wanneer u zich ongerust maakt en vraag of u versneld bij uw zorgverlener terecht kunt;
• U kunt zelf uw medische gegevens en afspraken inzien op mijn.spijkenissemc.nl. U kunt inloggen via DigiD met SMS of via de DigiD- app;
• U heeft recht op een second opinion. Meer informatie hierover kunt u vragen aan uw zorgverlener of raadpleeg de website www.zorgbelang-zuid-holland.nl > Ondersteuning >Informatie en klachtopvang > veelgestelde vragen > patiëntenrechten.

Let op: informeer bij uw zorgverzekeraar in hoeverre de kosten hiervan voor u worden vergoed!

De zorgverleners

Tijdens uw behandeling komt u verschillende zorgverleners tegen, zoals de behandelend arts en de verpleegkundige.

Behandelend arts

Dit zal in eerste instantie de chirurg zijn. Indien een aanvullende behandeling met chemotherapie en/of bestraling nodig is, wordt u ook door de internist-oncoloog en/of radiotherapeut behandeld.

Oncologieverpleegkundige

De oncologieverpleegkundige is een verpleegkundige die gespecialiseerd is in zorgverlening aan kankerpatiënten en hun naasten. Deze verpleegkundige geeft voorlichting, advies en ondersteuning met betrekking tot de verschillende soorten van behandeling. Tijdens uw behandeling zal de oncologieverpleegkundige u begeleiden. Zij adviseert en verwijst u bij specifieke vragen zo nodig naar andere deskundigen en treedt op als contactpersoon binnen en buiten het ziekenhuis. Daarnaast stelt hij/zij samen met de behandelend arts, andere deskundigen en de afdelings(oncologie)verpleegkundigen een behandel- en zorgplan op.

Spreekuur oncologieverpleegkundige

Iedereen die te maken krijgt met kanker gaat een onzekere periode tegemoet en dit kan veel vragen en problemen oproepen. Bij uw behandelend arts kunt u terecht met vragen over uw ziekte en uw behandeling. Daarnaast bestaat er een spreekuur van de oncologieverpleegkundige. De oncologieverpleegkundige is gespecialiseerd in de voorlichting, begeleiding en behandelingen van mensen met kwaadaardige ziekten en de consequenties van de behandelingen. In de meeste gevallen is de oncologieverpleegkundige ook aanwezig bij uw bezoek aan uw behandelend arts waarin u de uitslag te horen krijgt over een onderzoek of operatie.

Wat kunt u van de oncologieverpleegkundige verwachten?

• Advies en ondersteuning bij vragen over uw ziekte, de behandeling en de mogelijke consequenties van de behandeling;
• Begeleiding bij het omgaan met de ziekte;
• Informatie en advies over de gevolgen van de ziekte voor uw werk of opleiding, uw gezin en sociale contacten;
• Gerichte informatie over en doorverwijzing naar hulpverlenende instanties.

Een afspraak maken

Indien u, uw partner of uw familie behoefte heeft aan een gesprek, dan kunt u een afspraak maken voor het spreekuur van de oncologieverpleegkundige. Tijdens uw opname in het ziekenhuis kan de verpleegkundige of de secretaresse van de afdeling Oncologie deze voor u maken. Indien u niet opgenomen bent kunt u zelf contact opnemen met de oncologieverpleegkundige. Zij is op werkdagen van 08.00 tot 16.00 uur bereikbaar op telefoonnummer 0181-65 82 97.

Wat is borstkanker

Zoals bij alle soorten kanker, is bij borstkanker sprake van cellen met een ongeremde celdeling. Door deze ontregelde celdeling kunnen cellen gaan woekeren en uitgroeien tot een tumor (kwaadaardige gezwel). Als de tumor niet wordt weggehaald en/of behandeld, zal deze ter plaatse steeds verder doordringen in het gezonde weefsel. De kans bestaat dan dat kankercellen zich losmaken en zich door het hele lichaam verspreiden via lymf- en/of bloedbanen. Waarom de ene vrouw wel en de andere vrouw geen borstkanker krijgt is vooralsnog niet duidelijk. Zowel erfelijke als niet-erfelijke factoren kunnen een rol spelen bij het krijgen van borstkanker.

De behandeling van borstkanker bestaat meestal uit een operatie, eventueel gevolgd door bestraling en/of behandeling met medicijnen. Soms wordt ook wel voorafgaand aan de operatie chemotherapie gegeven. Het doel van de operatie is om het tumorweefsel uit de borst weg te halen. In de meeste gevallen zal uw behandelend arts ook onderzoek willen doen naar de lymfeklieren. Deze lymfeklier(en) wordt tijdens de operatie weggenomen en vervolgens onder de microscoop onderzocht op (eventuele) uitzaaiingen. Een aanvullende behandeling na de operatie kan noodzakelijk zijn. Deze aanvullende behandeling kan bestaan uit bestraling en/of behandeling met medicijnen (chemotherapie eventueel in combinatie met immunotherapie en/of hormonale therapie).

In de volgende hoofdstukken vindt u in het kort informatie over de verschillende operaties en de gang van zaken rond de operatie. Indien duidelijk is welke operatie u zult ondergaan krijgt u hierover meer informatie.

Operatieve behandelingen

Borstkanker kan op twee verschillende manieren worden geopereerd: een borstsparende operatie of een borstamputatie. De chirurg bespreekt met u welke behandeling voor u mogelijk is. De behandeling is afhankelijk van de bevindingen van eerder uitgevoerde onderzoeken, het soort tumor en uw persoonlijke situatie. Indien mogelijk zal de chirurg de keuze aan u laten. Deze keuze wordt u alleen voorgelegd indien beide behandelingen een gelijke kans op genezing hebben.

Borstsparende operatie

Bij een borstsparende operatie wordt de kwaadaardige afwijking (tumor) in uw borst verwijderd met daaromheen een gebied van gezond weefsel. De rest van het borstweefsel zal “gespaard” blijven. Het is niet zo dat de borst er nog net zo uit ziet als voor de operatie. Soms is bijna niets te zien, maar het kan ook zijn dat de geopereerde borst wat kleiner wordt of dat de borst op de plaats waar het gezwel is weggehaald iets ingedeukt is.

Het verwijderde weefsel wordt opgestuurd en onderzocht door de patholoog anatoom. Onder de microscoop wordt bekeken of de tumor volledig en ‘ruim’ genoeg verwijderd is. Deze uitslag krijgt u ongeveer 5-7 werkdagen na de operatie op de polikliniek. Indien blijkt dat de tumor niet geheel of niet ‘ruim’ genoeg verwijderd is, zult u opnieuw geopereerd moeten worden. De chirurg bespreekt dan met u of dit alsnog borstsparend kan of dat een amputatie nodig is. Bij een borstsparende operatie moet u altijd worden nabestraald op het achtergebleven borstweefsel. Dit om eventuele achtergebleven kwaadaardige cellen te vernietigen en zo de kans op het terugkomen van de tumor in de borst te voorkomen.

De bestraling vindt plaats in het Erasmus MC Kanker Instituut en start meestal binnen 4 à 6 weken na de operatie. Indien nog een aanvullende behandeling met chemo- en/of immunotherapie noodzakelijk is, is het afhankelijk van de uitslagen in welke volgorde de behandelingen plaatsvinden. De bestraling duurt tussen 3 en 5 weken - 5 dagen per week. De bestraling op zich duurt enkele minuten. Voor deze behandeling is het mogelijk via uw zorgverzekeraar een ziekentaxi te regelen.

Lokalisatie biopsie

Indien de tumor in de borst niet voelbaar is moet het verwijderen soms gebeuren na röntgenlokalisatie. Dit houdt in dat voor de operatie de tumor eerst ‘gemarkeerd’ wordt door middel van het plaatsen van een jodiumzaadje. Dit gebeurt op de röntgenafdeling met behulp van een mammografie of echografie. De chirurg kan dan tijdens de operatie met behulp van het jodiumzaadje de tumor verwijderen.

Borstamputatie

Bij een borstamputatie wordt al het borstklierweefsel inclusief de tepel weggenomen. U krijgt hierdoor een platte borst. De ribben blijven bedekt door de borstspier. Door de operatie ontstaat een vrij groot litteken. De borstwand is niet altijd glad, maar kan iets verdikt zijn. Dit kan zich na een paar maanden herstellen. Tijdens de operatie wordt een drain (= slangetje) geplaatst waardoor oud bloed en wondvocht wordt afgevoerd. De drain wordt na een aantal dagen verwijderd.

Directe reconstructie bij amputatie

In de meeste gevallen is tijdens de eerste operatie het volledige behandelplan nog niet bekend. De chirurg zal hierdoor terughoudend zijn met het aanbieden van een directe borstreconstructie via de expandermethode. Wanneer hiertoe in uw geval wel mogelijkheden zijn, zal de chirurg dit met u bespreken. Deze vorm van borstreconstructie kan worden uitgevoerd tijdens dezelfde operatie waarin de amputatie wordt verricht.

Nadat de chirurg de borst heeft geamputeerd, zal de plastische chirurg onder de huid en borstspier een expander inbrengen. Een expander is een soort ballon die in de loop van enkele maanden wordt gevuld met een wateroplossing. Dit heeft tot doel de huid voorzichtig op te rekken. Wanneer de huid voldoende is opgerekt volgt een tweede operatie, waarbij de expander wordt vervangen door een definitieve siliconen prothese.

Het is ook mogelijk de reconstructie vele jaren na de amputatie te laten uitvoeren. Het tijdstip is afhankelijk van zowel medische factoren als uw persoonlijke voorkeur. Als u kiest voor een directe reconstructie heeft u vóór de operatie nog een gesprek met de plastisch chirurg.

Onderzoek lymfeklieren

Bij borstkanker bestaat de mogelijkheid dat kwaadaardige cellen zich hebben verspreid. Deze verspreiding kan plaatsvinden naar de lymfeklieren in de oksel. Daarom worden tijdens de borstoperatie (zowel bij een borstamputatie als bij een borstsparende operatie) in de meeste gevallen ook één of meerdere lymfeklieren weggehaald. Deze klier(en) worden door de patholoog nagekeken op eventuele kwaadaardige cellen.

In de meeste gevallen wordt in eerste instantie één lymfklier (de schildwachtklier) opgespoord en verwijderd. De schildwachtklier is de klier die als eerste het lymfevocht vanuit de borst filtert. Als deze klier vrij is van kwaadaardige cellen, is de kans zeer klein dat in andere lymfeklieren wel kwaadaardige cellen aanwezig zijn. Dit zal dan ook inhouden dat de overige lymfeklieren in de oksel kunnen blijven zitten.

Indien wel kwaadaardige cellen in de schildwachtklier worden gevonden, bestaat de mogelijkheid dat in een vervolgoperatie alle lymfeklieren moeten worden verwijderd. De opsporing van de schildwachtklier vindt plaats door middel van een lymfeklierscan. Deze scan wordt de ochtend van de operatie gemaakt in het Maasstad Ziekenhuis te Rotterdam.

Voorstadium van borstkanker (DCIS = ductaal carcinoom in situ)

Borstkanker wordt over het algemeen pas ontdekt wanneer al een duidelijk gezwel is ontstaan. Soms echter worden op een mammografie al eerder afwijkingen ontdekt (bijvoorbeeld bij het bevolkingsonderzoek).

Bij deze afwijkingen is al wel sprake van een ontregelde celdeling maar dit is nog beperkt gebleven tot binnen de melkgangen of melkklieren in de borst. In dit stadium is er nog geen mogelijkheid tot uitzaaiingen. Deze vorm wordt behandeld als borstkanker. Wanneer niet wordt behandeld bestaat de mogelijkheid dat de celgroei doorgaat en andere delen van de borst worden aangetast. Dan kan wel borstkanker ontstaan met de mogelijkheid tot uitzaaiingen. De behandeling bestaat uit een operatie al dan niet gevolgd door bestraling. Eventueel wordt voor de zekerheid toch onderzoek gedaan naar een lymfeklier in de oksel.

De uitslagen na de operatie

Al het weefsel dat tijdens de operatie door de chirurg is verwijderd wordt opgestuurd en door de patholoog onder de microscoop onderzocht. De uitslagen zijn over het algemeen binnen 5 tot 7 werkdagen bekend. Deze uitslag hoort u van de chirurg op de polikliniek. De patholoog kijkt naar de afmeting van de tumor, het soort tumor, de groeisnelheid van de tumor en de gevoeligheid voor hormoon- en/of immunotherapie. Daarnaast wordt gekeken of de tumor volledig en ‘ruim’ genoeg is verwijderd en of (indien van toepassing) zich kwaadaardige cellen in de lymfeklieren bevinden. Het kan zijn dat uitslagen na de operatie aanleiding geven om vervolgonderzoeken te doen. Dit is niet bij alle patiënten noodzakelijk. Afspraken hierover liggen vast in de richtlijnen voor de behandeling van borstkanker (www.oncoline.nl).

Het totaal van alle uitslagen bepaalt of een aanvullende behandeling noodzakelijk is.

Aanvullende behandeling

Indien een aanvullende behandeling na de operatie wordt geadviseerd, is deze bedoeld om het risico op uitzaaiingen en terugkeer van de ziekte te verkleinen. Het risico op uitzaaiingen wordt bepaald door de hierboven genoemde uitslagen van het weefselonderzoek.

De behandeling die u krijgt aangeboden is conform de richtlijnen voor de behandeling van borstkanker (www.oncoline.nl). Daarnaast worden uitslagen altijd besproken in een oncologische werkgroep waarin verschillende specialisten deelnemen. Zij overleggen en stellen een verder behandelplan voor u op. Ook vindt overleg plaats met consulenten medische oncologie en radiotherapie uit het Erasmus Medisch Centrum. Dit aanvullende behandelplan kan bestaan uit bestraling waarvoor u naar de radiotherapeut-oncoloog wordt verwezen en/of behandeling met medicijnen waarvoor u naar de internist-oncoloog wordt verwezen.

Als de chirurg de uitslag van het weefselonderzoek met u bespreekt, neemt hij ook globaal het voorgestelde behandelplan met u door.

Genetisch onderzoek

Om een zo goed mogelijk behandeladvies te geven kan het, naast de eerder genoemde weefselonderzoeken, in sommige situaties nuttig zijn om extra onderzoek te doen naar het genetisch profiel van uw borstkanker. Aan de hand hiervan kan meer worden gezegd over de eventuele toegevoegde waarde van aanvullende (preventieve) chemotherapie om de ziekte zo optimaal mogelijk te behandelen. Dit onderzoek is niet in alle gevallen zinvol. Er zijn situaties waarin de uitslag van de test geen extra informatie geeft. Indien u aan de hand van uw uitslagen in aanmerking komt voor dit onderzoek, zal de behandelend arts dit met u bespreken.

Erfelijkheid

Bij uw bezoek aan de specialist wordt gevraagd of borst- en/of eierstokkanker in de familie voorkomt. Van alle patiënten met borstkanker is slechts bij een klein aantal (5-10%) sprake van een bewezen aanleg of erfelijkheid voor de ziekte. Indien in uw geval een reden is om hier verder onderzoek naar te doen zal de specialist dit met u bespreken en u zo nodig doorverwijzen naar de afdeling klinische genetica van het Erasmus Medisch Centrum. Informatie over mogelijke kosten en vergoedingen is daar verkrijgbaar.

Informatie over opname en operatie

Voorbereiding op de operatie

Voor de operatie is het van belang dat er zoveel mogelijk gegevens van u bekend zijn. Ter voorbereiding doorloopt u een preoperatief screeningstraject via de afdeling Intake. Een medewerker van het Intakebureau neemt met u een vragenlijst door omtrent uw lichamelijke toestand. Deze gegevens bepalen of en zo ja welke onderzoeken nog voor de operatie nodig zijn. In ieder geval wordt bloed afgenomen en soms is het nodig een hartfilmpje te maken of een foto van de longen. Ook heeft u een gesprek met de anesthesioloog (= degene die u onder narcose brengt op de operatiekamer) waarin onder andere het nuchterbeleid aan de orde komt. Indien u ook medicatie gebruikt, kan het zijn dat tevens een afspraak wordt gemaakt bij de ziekenhuisapotheker. Meer informatie over de voorbereiding en uw opname leest u in de Opnamegids, die u ontvangt bij uw afspraak op de afdeling Intake.

Indien uw lichamelijke toestand het toelaat en geen bijzondere maatregelen nodig zijn voor de operatie, is het mogelijk om op de dag van de operatie te worden opgenomen. Wanneer onderzoek moet worden gedaan naar de schildwachtklier in het Maasstad Ziekenhuis te Rotterdam kunt u daar op eigen gelegenheid naar toe gaan. Wanneer dit voor u problemen geeft kunt u dit aangeven. Eventueel kunt u vanuit het Spijkenisse Medisch Centrum met een ziekentaxi naar het Maasstad Ziekenhuis worden vervoerd.

Ontharing van het te behandelen lichaamsdeel vindt uitsluitend op de operatiekamer in het ziekenhuis plaats en alleen indien de behandelend arts het noodzakelijk vindt! Doel hiervan is de kans op wondinfecties te verkleinen. Om die reden mag u lichaamsdelen die u om hygiënische/cosmetische redenen regelmatig onthaart één (1) week vóór uw opname niet meer ontharen.

Tevens wordt het operatiegebied op de operatiekamer gedesinfecteerd. Dit ontsmettingsmiddel heeft een roze kleur. Als u weer wakker bent uit de narcose is dit zichtbaar op uw huid. Ook kan het afgeven op uw kleding (BH).

De opname

Op de opnamedag (dit kan dus de operatiedag zelf zijn of indien nodig een dag vóór de operatie) meldt u zich op de afgesproken tijd en plaats. Hierna begeleidt één van onze vrijwilligers u naar de afdeling waar u wordt opgenomen. Indien nodig wordt eerst nog wat bloed geprikt.

Op de verpleegafdeling heeft u een gesprek met de verpleegkundige. Deze informeert u over de gang van zaken op de afdeling. Tevens voert zij een kort opnamegesprek met u en voert enkele controles uit zoals het meten van de polsslag, de bloeddruk en de temperatuur.

Algehele anesthesie (narcose)

Tijdens een algehele anesthesie krijgt u medicijnen toegediend die ervoor zorgen dat u in een diepe slaap komt en blijft zodat u geen pijn voelt. Hierdoor zal uw lichaam niet reageren op de handelingen van de chirurg. Tijdens de operatie bewaakt de anesthesieverpleegkundige uw conditie met behulp van speciale apparatuur. Ook heeft u een buisje in uw keel waardoor u ademt of wordt beademd.
Aan het einde van de operatie stopt de toediening van de medicijnen die u in slaap houden en wordt u langzaam wakker. Soms blijft u nog een poosje slaperig na de operatie.

De uitslaapkamer

Na de operatie gaat u naar de uitslaapkamer. Hier werken gespecialiseerde verpleegkundigen die regelmatig uw hartslag, ademhaling en bloeddruk controleren. Als de pijnstillende werking van de narcose geleidelijk minder wordt, is het belangrijk dat u zich zo goed mogelijk probeert te ontspannen. De anesthesioloog bespreekt met de verpleegkundigen welke pijnstilling en medicijnen u kunt krijgen. U blijft op de uitslaapkamer totdat u goed wakker bent en alle controles stabiel zijn. Indien de anesthesioloog zijn toestemming heeft gegeven komt de verpleegkundige van de afdeling u weer ophalen en brengt u naar de afdeling.

Eenmaal terug op de afdeling kunt u nog wat doezelig of slaperig zijn. De controle van de pols, bloeddruk en temperatuur zal ook op de afdeling nog een aantal keren worden gedaan. Tevens wordt uw wond regelmatig gecontroleerd op doorbloeden. Indien u een drain heeft gekregen wordt ook de werking hiervan gecontroleerd.

Zodra u op de afdeling terug bent wordt, in overleg met u, uw contactpersoon gebeld om te vertellen hoe het met u gaat. Indien u goed wakker bent en niet misselijk, mag u weer wat gaan eten en drinken.

Afhankelijk van het soort operatie en uw algehele lichamelijke conditie zult u ook redelijk snel uw bed weer uit kunnen. Het infuus kan in de meeste gevallen de volgende dag worden verwijderd.

Risico’s en ongemakken

Ondanks de moderne anesthesietechnieken blijven er risico’s en ongemakken bestaan. Vaak voorkomende gevolgen en ongemakken na een operatie zijn keelpijn, droge mond, misselijkheid en braken. De meeste van deze ongemakken zijn een gevolg van de combinatie operatie en anesthesie en zijn van tijdelijke aard.

Duur van de opname

Hoelang u in het ziekenhuis moet blijven is afhankelijk van het soort operatie, de wondgenezing en uw algehele lichamelijke conditie. Een borstsparende operatie al of niet samen met het verwijderen van de schildwachtklier is in dagbehandeling mogelijk. Als uw lichamelijke conditie het toelaat en de wondjes geen problemen geven, kunt u ’s avonds weer naar huis. Indien nodig blijft u een nachtje over in het ziekenhuis.

Bij een amputatie van de borst en het verwijderen van de schildwachtklier en bij een volledige okselklieroperatie is de opnameduur 3 dagen. De drain wordt in principe de 2e dag na de operatie verwijderd.

Complicaties

Bij iedere behandeling kunnen complicaties ontstaan. Gelukkig komen bij een borstoperatie zelden ernstige complicaties voor, maar het is goed dat u ervan op de hoogte bent. De meest voorkomende complicaties zijn

• nabloeding uit de wond;
• bloeduitstorting onder de huid, waarbij het bloed niet naar buiten kan;
• ontsteking van de operatiewond.

Tijdens de opname controleert de afdelingsverpleegkundige uw wond. Als u thuis bent en er doen zich problemen voor met de wond adviseren wij u contact op te nemen met de medewerkers in het ziekenhuis. De oncologieverpleegkundige/mammacareverpleegkundige is op werkdagen van 08.00 tot 16.00 uur bereikbaar. Op andere dagen en tijden kunt u contact opnemen met de medewerkers van de receptie van het Spijkenisse Medisch Centrum via 0181-65 88 88. De medewerkers verbinden u door met de dienstdoende arts-assistent, die u verder helpt.

Let op! Behalve op vrijdag, zaterdag en zondag van 21.00 tot 7.00.

Dan belt u de Spoedeisende hulp verpleegkundige van de Spoedeisende Hulp van Het Van Weel Bethesda Ziekenhuis via 0187-60 7290. De verpleegkundige beantwoord uw vraag of overlegt, indien nodig, waar u gezien kunt worden. Bij geen gehoor kunt u de receptie bellen 0187-60 73 00), zij zullen u doorverbinden.

De wond

Hoe groot de wond zal zijn, is uiteraard afhankelijk van het soort operatie. In de meeste gevallen wordt de wond onderhuids met een oplosbare hechting gesloten en afgeplakt met hechtpleisters. Het kan ook zijn dat de wond wordt gesloten met niet-oplosbare hechtingen of nietjes. Indien een drain wordt ingebracht tijdens de operatie zal de insteekopening net onder de wond liggen.

In alle gevallen mag u, als uw lichamelijke conditie dit toelaat, vanaf de tweede dag na de operatie onder de douche. De operatiewond mag dan nat worden. Hechtpleisters moet u laten zitten. Deze zullen uiteindelijk vanzelf loslaten. Andere hechtingen moeten, afhankelijk van de wondgenezing, worden verwijderd. Dit vindt plaats op de polikliniek tussen 10 en 14 dagen na de operatie.

Uw behandeling

Psychosociale begeleiding

De diagnose, de behandeling van de ziekte en/of de effecten hiervan kunnen grote gevolgen hebben op het leven van u en uw naasten. Naast aandacht voor uw lichamelijke conditie bieden wij u ook begeleiding in het omgaan met uw ziekte. Hiervoor zal de oncologieverpleegkundige een lastmeting bij u afnemen. De lastmeter wordt door de oncologieverpleegkundige aan u uitgereikt. De bijbehorende folder geeft verdere uitleg. Aan de hand van de bevindingen kunnen afspraken worden gemaakt om u ook hierin zo goed mogelijk te begeleiden. Afhankelijk van uw hulpvraag zijn er verschillende mogelijkheden.

Psychologische zorg

In het ziekenhuis komt 1 keer per 2 weken een psycholoog in huis vanuit curamare, mocht u hier behoefte aan hebben kunt u dit bij de mammacare/oncologieverpleegkundige aangeven.

Let op: informeer bij uw zorgverzekeraar in hoeverre de kosten hiervan voor u worden vergoed!

Medisch Maatschappelijk Werk

De medisch maatschappelijk werker kan u naast het bieden van begeleiding ook adviseren bij praktische zaken zoals zorgen over thuis, werk of financiën. Wanneer u behoefte heeft hierover te praten of op zoek te gaan naar een oplossing, kunt u van hem of haar daarbij hulp en advies krijgen. Eventueel kan voor u worden bemiddeld binnen het ziekenhuis en/of hulpverlenende instanties buiten het ziekenhuis.

In situaties waarin de medisch maatschappelijk werker u niet verder kan helpen, wordt u doorverwezen naar een andere hulpverlenende instantie. Indien u behoefte heeft aan een gesprek, vraagt u dan de oncologieverpleegkundige u met hem of haar in contact te brengen.

Geestelijk verzorging

Een geestelijk verzorger biedt begeleiding en hulpverlening bij zingeving van het bestaan, vanuit en op basis van geloofs- en levensovertuiging. Indien u behoefte heeft aan een gesprek met uw eigen geestelijk verzorger, vraagt u dan de verpleegkundige u met hem of haar in contact te brengen.

Alle hulpverleners hebben een geheimhoudingsplicht. Informatie die u in vertrouwen geeft, wordt niet zonder uw toestemming doorgegeven aan anderen.

Transferverpleegkundige

De transferverpleegkundige regelt thuiszorg voor na uw ontslag uit het ziekenhuis. Indien nodig, regelt zij dit al tijdens uw opname. Dit gebeurt in overleg met u en (eventueel) uw familie. De voorzieningen voor patiënten die een verwijzing (indicatie) voor thuiszorg krijgen, kunnen bestaan uit huishoudelijke hulp, lichamelijke verzorging, verpleging en begeleiding (bijvoorbeeld via Careyn). Het zijn met name wijkverpleegkundigen en gezinsverzorgenden die u thuis komen helpen en verzorgen. Houdt u wel rekening met eventuele wachtlijsten.

Als u nog in het ziekenhuis ligt, kunt u de verpleegkundige vragen u met de transferverpleegkundige in contact te brengen. Als u al thuis bent, kunt u de transferverpleegkundige bereiken van dinsdag t/m vrijdag van 08.00 uur tot 16.00 uur. De telefoonnummers vindt u achter in deze informatiemap.

Als u bij uw ontslag uit het ziekenhuis geen thuiszorg nodig heeft, maar op enig moment wel behoefte heeft aan informatie of contact, kunt u bellen met bijvoorbeeld Careyn Contact (24 uur per dag). Woont u in de regio Rotterdam, dan kunt u bellen met bijvoorbeeld Thuiszorg Rotterdam. Ook deze telefoonnummers vindt u achter in deze informatiemap.

U bent uiteraard niet verplicht een beroep te doen op deze zorgverleners, maar het is goed dat u op de hoogte bent van de mogelijkheid hiervan. Uw informatie en gegevens zullen in ieder geval zeer vertrouwelijk worden behandeld. Informatie over andere zorgverleners bij u in de buurt kunt u altijd opvragen bij uw gemeente.

Oncologische revalidatie

De gevolgen van uw ziekte kunnen uw dagelijks functioneren aanzienlijk beperken. Vermoeidheid en conditievermindering zijn veelgehoorde klachten. Onderzoek heeft uitgewezen dat fysiek actief blijven kan bijdragen aan het verminderen van fysieke en mentale klachten. Hiertoe zijn er in verschillende fysiotherapiepraktijken revalidatieprogramma’s ontwikkeld. Afhankelijk van uw zorgverzekeraar worden deze programma’s (deels) vergoed. Voor aanmelding is een verwijzing van uw behandelend arts noodzakelijk. De oncologieverpleegkundige kan u hier meer over vertellen.

Look Good Feel Better

Naast de lichamelijke en emotionele problemen die kanker met zich mee kan brengen, kan ook uw uiterlijk behoorlijk veranderen. Soms door de ziekte zelf, soms door de behandeling. Vaak zijn met eenvoudige tips en adviezen veel van deze gevolgen te verbeteren of te camoufleren. De ervaring leert dat een goed verzorgd uiterlijk ook meteen een beter gevoel geeft. Daarom worden in het ziekenhuis workshops Look Good Feel Better georganiseerd. De workshops zijn bestemd voor vrouwen met kanker tijdens en/of (recent) na hun behandeling. Aan deze workshops zijn geen kosten verbonden. Vraag naar de folder bij de oncologieverpleegkundige en meld u aan!

Lotgenotencontact

Veel mensen met kanker hebben behoefte om te praten met mensen die in een soortgelijke situatie verkeren. Sommigen hebben deze behoefte op het moment dat de diagnose kanker is gesteld. Anderen voelen deze behoefte pas maanden of jaren nadat de behandeling is afgerond. In Nederland bestaan verschillende mogelijkheden om hierover met iemand te praten, onder andere via patiëntenverenigingen.

De NFK (Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties) is de koepelorganisatie van 25 kankerpatiëntenorganisaties. Op de website van de NFK vindt u informatie over tal van onderwerpen waar patiënten met kanker en hun naasten mee te maken kunnen krijgen.
Website: www.nfk.nl.

Daarnaast zijn er ontmoetingscentra voor mensen met kanker en hun naasten zoals Stichting Inloophuis “De Boei”. Hier worden tal van activiteiten georganiseerd en er zijn regelmatig themabijeenkomsten. Het grootste ontmoetingscentrum bevindt zich in Rotterdam. Er zijn tevens vestigingen in Hoogvliet, Spijkenisse, Zuidland, Zwartewaal en op Goedereede.
Website: www.inloophuisdeboei.nl.

De BorstkankerVereniging Nederland (BVN) behartigt de belangen van borstkankerpatiënten. U kunt een informatiepakket aanvragen of lid worden via het landelijk secretariaat, telefoonnummer 030-91 72 22 of kijk op www.borstkanker.nl.

De inloop van de BorstkankerVereniging Nederland in het Spijkenisse Medisch Centrum vindt iedere derde donderdag van de maand van 10.00 tot 16.00 uur plaats in de centrale hal van het ziekenhuis.

De BorstkankerVereniging Nederland heeft de Monitor Borstkankerzorg ontwikkeld. Dit is het eerste gedigitaliseerde instrument dat ervaringen van patiënten combineert met informatie over het zorgaanbod van ziekenhuizen. Het doel is mensen inzicht te bieden in wat zij van een ziekenhuis kunnen en mogen verwachten. Om de ervaringen van patiënten te kunnen weergeven wordt mogelijk door de oncologieverpleegkundige gevraagd of u bereid bent hieraan uw (vrijwillige) medewerking te verlenen.

Controle

Polikliniekcontrole

Als uw behandeling is afgelopen, krijgt u afspraken voor controlebezoeken op de polikliniek. In principe is de chirurg de controlerende arts, maar bent u bestraald, dan zijn er ook controles bij de radiotherapeut. Heeft u een aanvullende behandeling met medicijnen gehad dan vinden ook nog controles plaats bij de internist-oncoloog. Er wordt gestreefd naar controles bij maximaal twee specialisten.

Waarom controle

Bij de eerste controles kijken de specialisten vooral naar hoe het met u gaat, of u vragen heeft en of u hulp nodig heeft bij het verwerkingsproces. Daarnaast zijn de controles bedoeld om vroegtijdig te zien of uw behandeling bijwerkingen heeft (gehad) en om het mogelijk opnieuw optreden van kanker op te sporen.

Hoe lang onder controle

Uit ervaring blijkt dat er in de loop van de tijd steeds minder vaak routinecontroles nodig zijn. Heeft u klachten waarvan u denkt dat deze met borstkanker te maken hebben of bent u ongerust, neem dan, eventueel na overleg met uw huisarts, contact op met uw behandelend arts. Zo nodig wordt een tussentijdse afspraak gemaakt voor een bezoek. Over het algemeen zijn de controles het eerste jaar na 3 maanden bij de oncologieverpleegkundige en om het half jaar bij de chirurg. Het tweede jaar om het half jaar bij de chirurg. De daarop volgende jaren 1x per jaar controle bij de chirurg.

Inhoud controle

Om het opnieuw optreden van kanker op te sporen, worden bij elke controle de borst(en) en de lymfeklieren zorgvuldig onderzocht en wordt jaarlijks een mammografie gemaakt. Uit onderzoek is gebleken dat routineonderzoeken van het bloed en van inwendige organen weinig bijdragen aan de vroege opsporing van terugkeer van kanker. Daarom worden deze onderzoeken alleen gedaan als u klachten heeft.

Tot slot

Mocht u na het lezen van deze algemene informatie nog vragen hebben, stelt u die dan gerust aan uw behandelend arts, de oncologieverpleegkundige of één van de andere zorgverleners.

Aanvullende informatie

Op de websites van het Koningin Wilhelmina Fonds (www.kwf.nl) en de Nederlandse Federatie van Kankerpatiënten (www.nfk.nl) vindt u tal van kwalitatief goede folders en brochures.

Daarnaast zijn er nog vele andere websites met informatie over kanker. Wij maken u erop attent dat de kwaliteit van de informatie die hierop te lezen is, niet altijd even betrouwbaar is.

Belangrijke telefoonnummers

Huisarts (zelf invullen)
Spijkenisse Medisch Centrum	0181-65 88 88
Oncologieverpleegkundige (08.00 – 16.00)	0181-65 89 67
Mammacareverpleegkundige (08.00 – 16.00)	0181-65 8297
Bij spoedgevallen buiten 08.00 – 16.00	0181-65 8777
Spoedgevallen op vr, za en zon van 21.00 tot 7.00 Spoedeisende Hulp Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis Receptie Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis	0187-60 74 49 0187-60 73 00
Transferverpleegkundige	0181-65 81 34
Polikliniek chirurgie	0181-65 83 81
Bureau opname	0181-65 88 92
Careyn Contact (24 u/dag)	088-123 99 88
Thuiszorg Rotterdam (24 u/dag)	010-282 62 82
Eramus MC Kanker Instituut	010-439 19 11

Inloop Borstkanker Vereniging Nederland in het Spijkenisse Medisch Centrum

Elke maand (meestal de 3e donderdag) van 10.00 uur tot 16.00 uur in de centrale hal van het ziekenhuis. De actuele data kunt u terug vinden in de agenda op onze website.

Ruimte voor eigen aantekeningen

Neemt u voor vragen, meer informatie of het afmelden van een afspraak contact op met polikliniek Oncologie. De polikliniek is bereikbaar op 0181-65 81 60 of via de BeterDichtbij app. Raadpleeg de website www.spijkenissemc.nl voor actuele openingstijden. Buiten kantooruren kunt u contact opnemen via het algemene telefoonnummer 0181-65 88 88.